Quạt
Mùa này Sài Gòn nắng cháy da. Ti-vi phát quảng cáo quạt máy con rể mẹ vợ gì đó với tần suất liên tục. Mấy cửa hàng quạt máy nườm nợp khách. Nhà có điều kiện thì sắm máy lạnh, nhà bèo bèo hơn chí ít cũng phải có quạt máy mới trụ nổi dưới sức nóng khủng khiếp của tháng Tư. Đi tới đâu cũng nghe tiếng quạt gió rào rào. Tiếng quạt máy chạy điện làm tôi nhớ tới một tiếng quạt khác mà tôi đã được nghe suốt thời gian còn nhỏ: Tiếng quạt ao tôm.
Nuôi tôm bán canh hay thâm canh đều bắt buộc phải lắp đặt hệ thống quạt nước. Đó đơn giản là một trục thẳng nối với trục mô-tơ điện hoặc động cơ dielse, trên trục có lắp khoảng 10-20 cánh quạt. Thường thì một động cơ dielse chạy được 2 trục nhưng có khi người ta cải tiến lắp một thiết bị gọi là “đảo tứ” chạy được 4 trục cùng lúc, giúp tiết kiệm dầu và phủ rộng diện tích ao nhiều hơn. Hệ thống quạt nước tạo dòng chảy, giúp cung cấp nguồn oxy cho tôm, giải phóng các khí độc hại dưới đáy ao.
Đất nhà tôi nuôi tôm nằm trong khu vực chuyên canh tôm rộng hàng trăm hecta thuộc phường 2, phường 5 và phường Nhà Mát thành phố Bạc Liêu. Mỗi chủ hộ quản lý từ 2-5 ao trong số hàng trăm ao san sát nhau. Cứ sau khi cho ăn vài tiếng là tiếng quạt nước lại rộ lên cả một vùng. Tiếng máy nổ ụt ịch và tiếng quạt lạo xạo mặt nước nghe buồn lắm. Nó lọt thõm giữa một vùng mênh mông nước nhưng hiếm có cây cối; chỉ có trâm bầu, sâu lức cùng cỏ nước mặn là nhiều. Đi chút lát mới gặp một chòi canh lợp lá dừa nước mát rượi. Có thể nói, nơi đây yên lặng tuyệt đối. Ngoài tiếng gió, chỉ có tiếng quạt nước là âm thanh có thể nghe được hàng ngày. Đêm còn buồn hơn nữa, bầu trời đầy sao nhưng tối đen. Không thể thấy gì ngoài mặt nước lóng lánh và những cánh quạt xoay đều dưới ánh trăng. Mãi sau này người ta mới kéo bóng đèn néon ra ao tôm để coi chừng những kẻ chài trộm. Ban đêm mà nghe tiếng quạt nước ao nào chạy tới sáng thì biết chắc là tôm ao đó bị bệnh. Tiếng quạt ao tôm là thứ không tên gần gũi người nuôi tôm ngày qua ngày.
Nhưng đó là chuyện của ngày hôm qua. Bây giờ giá tôm rớt thảm hại chỉ còn bằng ⅓, lại thêm dịch bệnh hoành hành khiến dân quê tôi dần nghỉ nuôi. Nhà tôi cũng đã bỏ trống ao từ mấy năm. Mấy lão nông ai cũng mơ sẽ có ngày nhà nước quy hoạch, đất của mình đem đổi lấy một cọc tiền thiệt dầy để cất nhà lầu máy lạnh như Sài Gòn. Rồi tiếng quạt máy sẽ thay thế tiếng quạt ao tôm. Mát hơn, êm hơn nhưng chắc sẽ buồn hơn.